Geeltje Geld – wat is dat?

Het begrip geeltje geld verwijst naar een bijzonder stuk uit de Nederlandse geschiedenis. Het gaat om een oud bankbiljet uit de tijd van de gulden dat bekend stond om zijn gele kleur. Veel mensen kennen het woord ‘geeltje’ nog steeds, vooral ouderen die in de tijd van de gulden leefden. In dit artikel lees je alles over de achtergrond, waarde en betekenis van het geeltje, inclusief interessante details over zijn geschiedenis.

Belangrijkste informatie over het geeltje

De oorsprong van het geeltje

Het geeltje werd voor het eerst ingevoerd toen De Nederlandsche Bank een serie biljetten uitgaf met verschillende kleuren voor herkenbaarheid. In 1861 kwam een geelkleurig biljet van 25 gulden in omloop. Door de opvallende kleur kreeg dit biljet al snel de bijnaam geeltje. Hoewel latere versies soms van kleur veranderden, bleef de bijnaam hangen. Het was een herkenbaar voorwerp dat veel mensen dagelijks gebruikten om mee te betalen in winkels en cafés.

De bijnaam geeltje komt dus voort uit de gele kleur van het papier waarop dit bankbiljet gedrukt werd. De term bleef populair, zelfs toen nieuwe versies bleven hangen in andere kleuren. De herkenbaarheid ontstonden uit de gewoonte om biljetten te benoemen naar hun uiterlijk. Net als de rooie rug voor het honderd gulden biljet en het groentje voor een ander geelkleurig biljet, kreeg ook het geeltje zijn vaste plek in het woordenboek van het dagelijks leven.

Bekende figuren en ontwerp

Op de voorkant van het geeltje stond componist Jan Pieterszoon Sweelinck afgebeeld, een van de bekendste figuren uit de Nederlandse geschiedenis. Op de achterkant stond een kunstzinnige afbeelding die paste binnen de reeks van biljetten die De Nederlandsche Bank uitgaf. De serie biljetten was bedoeld om de Nederlandse cultuur te eren en herkenbaarheid te creëren.

De Nederlandsche Bank bracht in de loop der jaren meerdere bijzondere biljetten uit. Elk bankbiljet had een eigen kleur, een uniek gezicht en een thema. Zo waren er miljoen biljetten, een nieuwe reeks biljetten met andere biljetten, en een bijzondere serie biljetten met bekende kunstenaars, dichters en wetenschappers. De herkenbaarheid van het geeltje maakte dat veel mensen het bleven onthouden, zelfs toen de gulden verdween.

De gulden en de omloop

Het geeltje hoorde bij de oude gulden, een munt die eeuwenlang in Nederland gebruikt werd. De gulden had een belangrijke rol in de Nederlandse economie en cultuur. Het geeltje was een populair biljet dat vaak in omloop kwam. Veel Nederlanders gebruikten het voor dagelijkse uitgaven, zoals een plak kaas of een dubbeltje wisselgeld.

Toen de euro werd ingevoerd, verdween de gulden als wettig betaalmiddel. Toch bleef de herinnering aan het geeltje levend. Sommige mensen bewaarden de oude gulden en het biljet als herinnering. Anderen brachten het naar de kasbalie van De Nederlandsche Bank om het in te wisselen voor euro’s. De inleverdatum gaat meestal vergezeld van een vaste termijn waarin DNB binnenkomen nog mogelijk was.

De waarde van het geeltje

De waarde daarvan is vandaag de dag afhankelijk van de staat waarin het biljet verkeert. Een geeltje in slechte kwaliteit levert weinig op, maar een exemplaar dat goed bewaard is gebleven kan veel meer waard zijn. Bijzondere biljetten met een variabele waarde worden vaak gezocht door verzamelaars. De waarde daarvan fors stijgen kan wanneer de kwaliteit uitzonderlijk goed is.

Munthandelaren zoals Jacco Scheper geven aan dat sommige geeltjes wel tien tot twintig keer hun oorspronkelijke waarde kunnen opleveren. Munthandelaren Jacco Scheper en anderen benadrukken dat biljetten met een mooie afbeelding, zonder scheuren of vouwen, het meest waard zijn. De Nederlandsche Bank erkent dat sommige oude guldenbiljetten, afhankelijk van hun staat, een hogere verzamelwaarde hebben dan de oorspronkelijke omwisselkoers.

Serie biljetten en betekenis

De serie biljetten waartoe het geeltje behoorde, was onderdeel van een nieuwe reeks biljetten waarin bekende Nederlandse kunstenaars en schrijvers centraal stonden. Toneelschrijver Joost van den Vondel stond bijvoorbeeld op het vijfje, terwijl componist Jan Pieterszoon Sweelinck het gezicht werd van het geeltje.

De Nederlandsche Vereniging voor papiergeldverzamelaars ziet het geeltje als een van de meest specifieke biljetten uit de Nederlandse geschiedenis. Het biljet is een herinnering aan de tijd waarin de gulden nog in omloop was. Het is ook een symbool van herkenbaarheid: mensen konden aan de kleur direct zien om welk biljet het ging.

Inwisselen bij De Nederlandsche Bank

Veel oude biljetten kunnen nog steeds worden ingeleverd bij De Nederlandsche Bank. Daar kun je aan de kasbalie inwisselen zolang de termijn nog openstaat. De meeste biljetten zijn echter inmiddels verdwenen of al ingeleverd. Biljetten die niet meer inwisselbaar zijn, behouden hun verzamelwaarde.

Het proces van inwisselen is eenvoudig. Je kunt het biljet opsturen of afgeven. De Nederlandsche Bank beoordeelt de staat en bepaalt of het nog wettig betaalmiddel is. Als dat zo is, krijg je de tegenwaarde in euro’s. Anders kun je het bewaren als herinnering of verkopen aan verzamelaars.

Geeltje in de volkscultuur

Het geeltje heeft niet alleen een financiële, maar ook een culturele betekenis. De bijnaam geeltje komt nog steeds voor in uitdrukkingen. Het is een stukje Nederlandse geschiedenis dat laat zien hoe taal, geld en cultuur samenhangen. Het geeltje werd een symbool van waarde, herkenbaarheid en nostalgie.

Veel mensen bewaren hun oude guldenbiljetten als herinnering aan vroeger. De herinnering aan het geeltje leeft voort in verzamelingen, musea en verhalen over de Nederlandse geldgeschiedenis.

Veelgestelde vragen