IOAZ vermogen

De wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (afgekort: ioaz) helpt een oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandig ondernemer die gaat stoppen met het bedrijf. De regeling geeft een maandelijkse uitkering op bijstandsniveau; zo blijft er genoeg inkomen over tot de pensioengerechtigde leeftijd en uiteindelijk de aow leeftijd. In dit artikel lees je hoe de inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk werkt, hoe de gemeente het ioaz vermogen beoordeelt, welke documenten je nodig hebt en wat dit allemaal betekent voor wonen, tuinieren en architectuur.

Wat doet de wet inkomensvoorziening oudere

De wet inkomensvoorziening oudere vertelt precies wanneer inkomensvoorziening oudere wordt betaald. Wie aan de bepaalde voorwaarden voldoet, krijgt een aanvulling van de inkomensvoorziening tot het bijstandsniveau. De aanvraag loopt altijd via de gemeente. Die controleert of je bedrijf minimaal drie jaar bestond, of het is beëindigd of in beëindiging is, en of je minder dan € 141.000 eigen vermogen hebt.

Gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen en arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen ioaz vallen onder dezelfde regels. De inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk let niet alleen op jouw inkomsten, maar ook op die van een eventuele partner. Alle inkomsten en het hele vermogen worden vastgesteld. Denk aan pensioen, lijfrente, geld dat op een spaarrekening staat, inkomsten uit loondienst of een andere onderneming.

Voor wie de inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk is

• Oudere zelfstandig ondernemer van 55 jaar of ouder
• Gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen met een arbeidsongeschiktheidspercentage van 25–80 %
• Gewezen zelfstandigen met onvoldoende inkomen per maand

Alleen de kernvoorwaarden

1. Bedrijf zit in Nederland en was rendabel.
2. Stoppen of heel snel beëindigd worden is nodig.
3. Vaststelling door de gemeente binnen 12 maanden na beëindiging.

Eigen vermogen en vrijgesteld vermogen

De inkomensvoorziening oudere kijkt streng naar eigen vermogen. Toch is een deel vrijgesteld. De vrijstelling geldt voor:

• De eerste € 127.000 van de eigen woning als het hoofdverblijf is.
• Een bescheiden pensioenvoorziening of pensioenregeling.
• Een redelijke spaarrekening voor onvoorziene kosten.

Al het overige vermogen, inclusief geld dat op de spaarrekening staat, telt mee. De kostendelersnorm kan het bedrag verlagen als er meerderjarige kinderen of een andere partner wonen op hetzelfde adres. Tellen ook mee: overwaarde, beleggingen en uitstaande vorderingen. Omdat de ioaz geldt tot de pensioengerechtigde leeftijd, is het verstandig om elk jaar te kijken of het vermogen nog onder de grens blijft.

Hoe de gemeente de ioaz uitkering vaststelt

De gemeente maakt een vaststelling. Die gebruikt deze stapjes:

1. Tel al het inkomen: winst, loondienst, alimentatie, rente en pensioen.
2. Trek de vrijgestelde bedragen af (woning, beperkte pensioenvoorziening).
3. Kijk naar het resterende vermogen en vergelijk met € 141.000.
4. Bereken het bedrag dat de ioaz vult tot het bijstandsniveau.

Voorbeelden

• Alleenstaande met € 32.000 spaargeld krijgt volledige aanvulling.
• Gehuwde met € 120.000 overwaarde ziet het huis deels vrijgesteld.
• Beëindigd agrarisch bedrijf met ladingschuur: overwaarde telt vaak mee.

Stap-voor-stap ioaz uitkering aanvragen

Documenten die altijd nodig zijn
– jaarrekeningen laatste 3 jaar
– IB-aangiften en aanslagen
– verklaring arbeidsdeskundige (bij arbeidsongeschiktheid)
– bewijs beëindiging of verkoop van het bedrijf

1. Meld bij de gemeente dat je stoppen wilt.
2. Lever alle documenten binnen acht weken.
3. De gemeente beslist en laat weten of de uitkering is toegekend.
4. Vanaf de maand na vaststelling wordt de uitkering betaald.

Wie te laat is, loopt risico op afwijzing. Ga je stoppen? Dien de formulieren dus op tijd in, dan geld hoeft niet teruggevorderd te worden.

Jan Des Bouvrie als inspirerend voorbeeld

Hollands bekendste interieurarchitect Jan Des Bouvrie had een eigen vermogen van ongeveer € 10.000.000. Met dat vermogen hoefde hij nooit een ioaz uitkering. Toch laat zijn voorbeeld zien hoe een creatief beroep uit kan groeien tot financiële zekerheid. Veel kleine interieurontwerpers, hoveniers of architecten zijn echter gewezen zelfstandigen zonder miljoenenbuffer. Worden zij gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen, dan kan de inkomensvoorziening oudere hun inkomen aanvullen. Zo blijft er geld om die eigen tuin of stijlvolle woonkamer te onderhouden, zelfs als het bedrijf is beëindigd.

Wat telt als inkomen

• Inkomsten uit arbeid en freelance-klussen
• Renten en dividenden (bedrag boven € 6.000)
• Pensioen, lijfrente en eventuele pensioenregeling
• Studiefinanciering en loonkostensubsidie tellen meestal ook

Niet elk bedrag telt volledig. Soms geldt 25 % of 50 %. Vraag de gemeente om exacte toepassing van de regels.

Kostendelersnorm en huur

Woon je met meerderjarige kinderen? Dan geldt vaak de kostendelersnorm. Het betekent dat de ioaz uitkering lager wordt. De huur, gas en licht betaal je samen. Woon je alleen? Dan krijg je het maximum voor een alleenstaande. Deel je huis met een partner? Dan bekijkt de gemeente beide inkomens afzonderlijk.

Pensioen en aow

De ioaz uitkering stopt bij de pensioengerechtigde leeftijd. Vanaf de aow leeftijd komt er een andere uitkering. Wie een pensioentekort heeft, mag een extra pensioenvoorziening opbouwen. Die is vaak deels vrijgesteld. Pensioen opbouwen kan via bankspaar- of lijfrente-producten. Zo laat je het inkomen niet zakken onder het minimumloon.

Gevolgen bij beëindiging of herstart

• Bij herstart van het beroep vervalt de ioaz uitkering.
• Verhuis je? Meld het nieuwe hoofdverblijf.
• Wordt er nieuw inkomen uit verhuur of huur ontvangen? Geef het door.
• Wordt de uitkering verkeerd toegepast, dan kan terugbetaling volgen.

Regels en verplichtingen

1. Verplicht meewerken aan controles.
2. Nieuwe inkomsten binnen twee weken melden.
3. Jaarlijks bewijs leveren dat het bedrag klopt.

Wie zich niet houdt aan de regels, loopt het risico dat de uitkering wordt beëindigd.

Conclusie

De ioaz is er voor ouder wordende zelfstandige ondernemers zonder grote reserves. Met de juiste documenten en een tijdige vaststelling helpt de regeling om het inkomen op peil te houden. Denk aan jouw eventuele partner, check de kostendelersnorm en bewaak het eigen vermogen. Dan krijgt het huishouden zekerheid tot de aow leeftijd, blijft er geld voor een mooi interieur of een groene tuin en staat het leven niet stil na een gedwongen beëindiging van het bedrijf.