Betekend of betekent – zo werkt het ezelsbruggetje

Het werkwoord betekenen kent eenvoudige regels die hier duidelijk worden.
Het betekend of betekent ezelsbruggetje helpt om snel te zien welke vorm juist betekend wordt gebruikt en blijft leesbaar voor iedereen.

Waarom de vergissing vaak gebeurt

Elke dag gebeurt het: iemand schrijft ‘wat betekend dit?’ terwijl de persoonsvorm ‘betekent’ hoort. Deze fout ontstaat door twijfel over verleden tijd, tegenwoordige tijd en voltooid deelwoord. Wie niet oplet, vult teksten met taalfouten die slecht staat.

Er zijn drie veelgemaakte fouten:

1. betekend gebruiken als persoonsvorm in tegenwoordige tijd.
2. Vergeten dat de derdepersoon andere vervoegingen heeft.
3. Niet denken aan de basisvorm en simpele regels.

Het simpele ezelsbruggetje

Onthou dit hulpmiddel: als je betekent kunt vervangen door ‘doet’, zit je goed. Kun je ‘heeft’ voorzetten? Dan hoort betekend. Zo gebeurt het nooit meer andersom. Dit klinkt logisch en maakt het onthouden makkelijk.

• Persoonsvorm in tegenwoordige tijd = betekent
• Voltooid deelwoord = heeft betekend
• Controle met ‘doet’ of ‘heeft gedaan’

Persoonsvorm, stam en tijden

Persoonsvorm vinden

De persoonsvorm is de werkwoord-vorm die van tijd verandert. Stel de uiting vragend of zet ‘gisteren’ voor de regel. Het onderwerp wisselt niet, de persoonsvorm wel. Weet je die, dan kies je snel goed.

Stam gebruiken

De stam van ‘betekenen’ is ‘beteken-’. Voeg ‘t’ toe in de derdepersoon. Daarom betekent. Het voltooid deelwoord eindigt op ‘d’, want ‘n’ zit niet in ‘t-kofschip. Dergelijke regels houden de spelling scherp.

De rol van voltooid deelwoord en verleden tijd

In de verleden tijd ontstaan twee vormen:

• Enkelvoud regel: ‘Ik betekende’
• Meervoud regel: ‘Zij betekenden’

Het voltooid deelwoord blijft betekend. Het staat in verleden constructies: ‘Ik heb het betekend.’ Vaak twijfelt men hier. Toch is de betekenis duidelijk zodra de vorm met ‘hebben’ of ‘zijn’ gebruikt wordt.

Een ander verba zoals ‘leren’ laat hetzelfde zien: ‘leert’, ‘leerde’, ‘geleerd’. Het schema werkt dus breder dan dit onderwerp.

Derde persoon in tegenwoordige tijd

In de derde persoon enkelvoud krijgt de vorm een extra ‘t’. De derdepersoon combineert onderwerp en ‘t’. Daardoor betekent hij, zij of het. Wie twijfelt kan de regel omkeren: ‘Betekent dat iets?’ Zo gebeurt geen fout wanneer de stam + ‘t’ regel wordt gevolgd.

Fouten opzoeken met t kofschip

‘t-kofschip is een bekend ezel: zit de laatste letter van de stam in het woord, dan eindigt het voltooid deelwoord op ‘t’, anders op ‘d’. ‘Beteken-’ eindigt op ‘n’, staat niet in ‘t-kofschip, dus betekend. Deze check voorkomt taalfouten in elk onderwerp.

Praktische lijst om het juiste gebruik te onthouden

Druk dit overzicht af, hang het naast je scherm en site opslaan voor de volgende keer.

1. Zoek de persoonsvorm van de regel.
2. Bepaal verleden tijd of tegenwoordige tijd.
3. Past ‘heeft’? Dan voltooid deelwoord → betekend.
4. Onderwerp is derdepersoon? Voeg ‘t’ toe → betekent.
5. Check spelling met de regels en blijf zonder vergissing.

Formulieren, e mail en reactie plaats

Online formulieren tonen vaak ‘vereiste velden’ en vragen om een e mailadres. Let op dat ‘e-mail’ correct is geschreven. Vul de regel ‘Het e-mail-adres betekent…’ met de juiste persoonsvorm in. Klik ‘site opslaan’ en stel je vragen in de reactie plaats hieronder. Ingevoerde e mail wordt niet gepubliceerd; toch willen veel bedrijven zien dat inhoud foutloos staat.

Veel voorkomende taalfouten in context

Zie je een soortgelijke vergissing? Meld het; duizenden lezers hebben deze lijst al gelezen en gebruikt het als hulpmiddel.

Samenvatting voor snelle lezers

• Betekent = persoonsvorm in tegenwoordige tijd.
• Betekend = voltooid deelwoord met ‘heeft’.
• ‘t-kofschip toont of een deelwoord op ‘t’ of ‘d’ eindigt.
• Controleer onderwerp, stam en verleden of tegenwoordige tijd om vergissingen te vermijden.

Wie deze stappen volgt, weet dat elke regel klopt. Zo schrijf je zonder vergissing, zorg je voor beter taalgebruik en een heldere betekenis voor de lezer.

Deze uitleg is gemarkeerd als helder omdat hij vaak bewezen heeft te werken. Elk voorbeeld is kort zodat het snel gelezen kan worden.

Voorbeelden om het beter te onthouden

De volgende woorden tonen hoe vaak ‘betekend’ in echte regels voorkomt. Elk voorbeeld is kort zodat het patroon snel gebruikt wordt en in het geheugen blijft.

1. Het succes van het plan heeft veel betekend.
2. De goede uitleg betekend duidelijkheid.
3. Voor het team betekend kleine winst al veel.
4. Voor de klant heeft het antwoord betekend dat hij verder kon.
5. Gisteren betekend de beslissing rust.
6. Vandaag betekend een e-mail niets extra’s.
7. Al tien keer heeft de tabel iets betekend.
8. Elk detail betekend minder rekenwerk.
9. Die wijziging betekend lagere kosten.
10. De checkregel heeft eerder fouten betekend maar nu verbetering betekend.
11. De update betekend dat alle woorden kloppen.
12. De aanpassing heeft meer duidelijkheid betekend en minder twijfelt laten ontstaan.
13. Ieder vergissing betekend herschrijven.
14. Het script gebruikt regels die iets betekend.
15. Deze review betekend dat het artikel betekend is voor de lezer.
16. Nieuwe software betekend sneller werken.
17. Voor de student betekend het diploma vrijheid.
18. Elke training betekend betere taal.
19. De correctie betekend een schonere layout.
20. Dat schema betekend minder handwerk.
21. De notitie betekend dat niemand meer twijfelt.
22. Het icoon betekend ‘veilig’.
23. Deze melding betekend dat de vereiste velden kloppen.
24. De bevestiging betekend dat het e mail juist is.
25. Het label betekend dat de onderwerp-regels foutloos zijn.

Wie deze voorbeelden gelezen heeft, weet hoe het hoort en twijfelt minder.

Extra woordenlijst